استاندارد ملی ایران شماره3681
کاربرد: قابل استفاده برای آرد گندم
اصول: سرعت رسوب یک آرد که در محلول اسید لاکتیک به حال تعلیق در آمده باشد در فاصله زمانی معین به عنوان یک معیار در اندازه گیری کیفیت پخت تلقی میشود.
متد: تورم قسمت گلوتن آرد محلول در اسید لاکتیک روی سرعت رسوب یک آرد که در اسید لاکتیک به حال تعلیق در آمده باشد تأثیر می کند. یعنی بیشتر بودن محتوی گلوتن و بهتر بودن کیفیت آن هر دو سبب کندتر شدن عدد تست سدیمانتاسیون می شوند.
محلولها
1- الکل ایزو پروپیک 99 تا 100 درصد
2- آب مقطر دیونیزه: آب مـورد استفـاده بـرای ساختن محلـولها و یـا آب هیدراتها بــایستی حـاوی کمتر از ppm 2 مواد معدنی باشد.
3- آب هیدراته (محلول بروموفنل بلو): مقدار 4میلی گرم بروموفنل بلو را در مقداری آب حل کرده حجم آنرا به یک لیتر برسانید.
4- محلول ذخیره اسید لاکتیک: مقدار 250 میلی لیتر اسید لاکتیک غلیظ (85%) را با آب مقطر به یک لیتر برسانید. محلول را زیر مبرد برگشت پذیر مدت 6 ساعت و بدون آنکه غلظت محلول تغییر کند بجوشانید .
5- محلول سدیمانتاسیون :مقدار 180میلی لیتر از محلول ذخیره اسید لاکتیک (محلول شماره 4) را با 200 میلی لیتر الکل ایزوپروپیلیک(محلول شماره 1) مخلوط کرده حجم آنرا با آب مقطر به یک لیتر برسانید. مدت 48 ساعت بگذارید بماند.
(سپس با استفاده از محلول سود یا پتاس 0.01 نرمال، نرمالیته محلول را به0.1+0.5 نرمال برسانید) وزن مخصوص محلول حاصل، در 15 درجه سانتیگراد بایستی0.001+0.985 باشد. این محلول برای جلوگیری از تبخیر بایستی در یخچال نگهداری شود.
وسائل
1- پیپتهای 25 و 50 میلی لیتری (پیپتهای اتوماتیک بهترند): دهانه نوک پیپت باید بزرگ باشد بطوریکه پیپتها به ترتیب باید در کمتر از 10 و 15 ثانیه داخلی شوند.
2- سیلندرهای مدرج 100 میلی لیتری با درب تفلون : سیلندرهای ساخته شده از لوله های شیشه ای که طولشان از صفر تا 100 حدود 180 تا 185 میلیمتر باشد بهتر است.
3- کرونومتر
4-میکسر قفسه دار برقی: قفسه میکسر تقریباً 5*58 سانتیمتر است و در مرکز هر یک از دو انتها محور شده و 60 درجه نوسان دارد (30 درجه در هر طرف وضعیت افقی) و میتواند 40 بار در دقیقه نوسان کند. قفسه برای نگهداری 8 سیلندر جا دارد و سیلندرها برای تکان دادن و مخلوط کردن روی آن به آسانی و بطور مطمئن محکم می شوند.
روش کار
1- مقدار 3.2 گرم آرد (بر مبنای 14% رطوبت) وزن کرده در یک سیلندر مدرج درب دار 100 میلی لیتری قرار دهید. مقدار 50 میلی لیتر بروموفنل بلو یا آب هیدراته (محلول شماره 3) اضافه کنید .
مخلوط کردن: درب سیلندر را با دست نگه داشته و بطور افقی و به چپ و راست با فاصله حدود 18 سانتیمتر و به تعداد 12 بار به هر طرف و با مدت 5 ثانیه برای هر رفت و برگشت تکان دهید. آرد باید در طول این عمل کاملاً معلق شود.
2- سیلندر را در قفسه میکسر قرار داده و کلاً مدت 5 دقیقه بهم بزنید.
3- سیلندر را از میکسر بیرون آورده و 25 میلی لیتر از محلول تست سدیمانتاسیون (محلول شماره 5) اضافه کرده دوباره داخل میکسر بگذارید و مدت 5 دقیقه آنرا بهم بزنید.
4- سیلندر را از میکسر بیرون آورده دقیقا" مدت 5 دقیقه به طور عمودی بگذارید بماند.
عدد سدیمانتاسیون بدست آمده بشرطی که شرایط آزمایش از نظر توزین3.2 گرم آرد بر اساس 14% رطوبت دقیقاً رعایت شود احتیاج به محاسبه ندارد. عدد سدیمانتاسیون از حدود 8 میلی لیتر (برای یک آرد کم پروتئین و از نوع ضعیف ) تا 78 (برای یک آرد با پروتئین زیاد و گلوتن قوی) متغیر می باشد.
ضریب سدیمانتاسیون برای آزمایش آرد:
رطوبت آرد - ضریب بدست آمده = ضریب سدیمانتاسیون برای آرد
100-14
یادآوری: اعداد تقریبی برای گندمهای ضعیف، متوسط و قوی بصورت زیر می باشد.
1-گندم ضعیف: زیر 20 میلی لیتر
2-گندم متوسط: بین25-20 میلی لیتر
3-گندم قوی: بالاتر از 25 میلی لیتر
