فیبر به مجموعه ای از مواد آلی غیر قابل هضم برای انسان که قسمت اعظم آن سلولز است اطلاق می شود که در پوسته گندم متمرکز و در اثر عملیات آسیابانی بصورت سبوس جدا می شود . بنابراین اندازه گیری آن بیشتر در مورد سبوس انجام می گیرد ، که به مصرف تغذیه دام و یا احیانا" مورد مصارف انسانی بعنوان ملین قرار می گیرد و در مواردی نیز که به تجزیه کامل نمونه ای از دانه گندم مورد نظر است انجام می گردد .
تعیین میزان فیبر : ( روش مرجع AACC )
الف / وسایل مورد نیاز
1- دستگاه فیبرتک
2- ظرف مخصوص اندازه گیری فیبر ( کروسیبل )
3- آون آزمایشگاهی
4- کوره آزمایشگاهی
5- دسیکاتور
6- انبرک آزمایشگاهی
ب / محلولها و مواد مورد نیاز
1- محلول اسید سولفوریک 25/1 % وزنی یا 255/0 نرمال
مقدار 255 میلی لیتر از محلول اسید سولفوریک نرمال را در یک بالن 1000 میلی لیتری ریخته و با آب مقطر به حجم برسانید .
2- محلول هیدروکسید سدیم 25/1 % وزنی یا 313/0 نرمال
مقدار 313 میلی لیتر از محلول هیدروکسید سدیم نرمال را در یک بالن 1000 میلی لیتری ریخته و با آب مقطر به حجم برسانید .
3- محلول اکتانول
ج / روش کار
1- ظرفهای مخصوص اندازه گیری فیبر ( کروسیبل ) را به مدت 2 ساعت در کوره با دمای 500-400 درجه سانتیگراد قرار داده سپس بوسیله انبرک آزمایشگاهی داخل آون قرار داده و بعد از 10- 20 دقیقه کروسیبل ها را داخل دسیکاتور قرار داده تا خنک گردد و آنها را وزن کنید .
2- مقدار 5/0 گرم از نمونهء باقیمانده از آزمایش چربی را با دقت داخل کروسیبل وزن نمایید .
3- کروسیبل حاوی نمونه را داخل دستگاه اندازه گیری فیبر قرار دهید .
4- محلولهای دستگاه را در جایگاه مخصوص قرار دهید به طوریکه محلول اسید سولفوریک 25/1 % وزنی را در محل Reagent 1 و محلول هیدروکسید سدیم 25/1 % وزنی را در محل Reagent 2 قرار بگیرد .
5- محلول اسید سولفوریک 25/1 % وزنی را وارد کروسیبل کرده و 1-2 قطره اکتانول به نمونه اضافه کنید ٬ و بعد از جوش آمدن محلول داخل کروسیبل اجازه دهید به مدت 30 دقیقه عمل هضم با اسید انجام گیرد .
6- بعد از اتمام مرحله هضم با اسید ٬ توسط سیستم تخلیه اسید را از داخل کروسیبل خارج نمایید و نمونه 3-4 مرتبه با آب مقطر داغ شستشو دهید و آب مقطر را توسط سیستم تخلیه از داخل کروسیبل خارج کنید .
7- محلول هیدروکسید سدیم 25/1 % وزنی را به همراه چند قطره اکتانول به نمونه اضافه کنید ٬ و بعد از جوش آمدن محلول داخل کروسیبل اجازه دهید به مدت 30 دقیقه عمل هضم با سود انجام گیرد .
8- بعد از اتمام مرحله هضم با سود ٬ نیز توسط سیستم تخلیه سود را از داخل کروسیبل خارج نمایید و نمونه 3-4 مرتبه با آب مقطر داغ شستشو دهید و آب مقطر را توسط سیستم تخلیه از داخل کروسیبل خارج کنید .
9- کروسیبل ها را از داخل دستگاه خارج نمایید و داخل آون 130 درجه سانتیگراد به مدت 90 دقیقه قرار دهید ٬ سپس بوسیله انبرک آزمایشگاهی ظروف را داخل دسیکاتور قرار داده تا خنک گردد و آنها را وزن نمایید . (W1)
10- در مرحله بعد کروسیبل ها را به مدت 3-4 ساعت داخل کوره 500-400 درجه قرار دهید و مجددا" ظرفها را وزن نمائید . (W2)
د / محاسبات
