آزمایشات لازم برای دریافت شیر به کارخانه

آزمایش های سکوی تخلیه و تحویل شیر به منظور دریافت یا عدم دریافت شیر ورودی و درجه بندی آن و تعیین تکلیف صورت می پذیرد.

1-1 تست الکل
در درون یک لوله ی آزمایشگاه یا پلیت، به مقدار 1 سی سی الکل ریخته و سپس به مقدار یک سی سی شیر اضافه میگردد، و بعد از بهم زدن یا مخلوط کردن، اگر کلوخه در دیواره ی لوله آزمایش دیده شود، شیر پس زده (بریده) است و غیر قابل استفاده می باشد.
در این آزمایش از الکل اتلیک( اتانول) 68 یا 70 درجه استفاده میگردد.

1سی سی شیر

1سی سی الکل

 

1سی سی الکل

1سی سی شیر

شکل ( 4-1 ) تست الکل
(الکل 70درجه)96سی سی= سی سی(الکل 96 درجه)+26 سی سی(آّب مقطر)



1-2اسیدیته
اسیدیته طبیعی شیر تازه، مربوط به سیترات است. یکی دیگر از ترکیبات عامل اسیدیته شیر مربوط به کازئین است. اسیدیته طبیعی در شیر سالم هرچقدر زیاد باشد مشکلی ندارد و مربوط به غنی بود ن شیر از کازئین است. اسیدیته شیر خوب و تازه بر حسب درجه ی دورنیک 14 الی 16 می باشد.
شیری که اسیدیته اش 18 باشد در تست الکل می برد. (پس می زند)
نحوه ی انجام این آزمایش به این صورت است که در داخل یک بشر، ابتدا به مقدار 10 سی سی شیر خام ریخته می شود و سپس بوسیله ی قطره چکان، چند قطره معرف فنول فتالئین بر روی شیر خام می ریزند و سپس این نمونه با سود N/9 نرمال تیتر می گردد. در صورت مشاهده تغییر رنگ، آزمایش به اتمام میرسد و مقدار سود مصرفی از روی بورت خوانده شده و یادداشت میگردد.[ 9 ]
10/5 – 9 = 1/5cc×10 =15D
ولی اگر به جای سودN/9 (روش دونیک) از سود N/10 (روش تورنر) استفاده گردد:
10/5 – 9 =1/5cc×9 = 13/5
در روش سود هنکل هم از سود N/4 استفاده می گردد.
* تعیین اسیدیته ی ثانویه
ابتدا شیر را جوشانده و سپس سرد کرده و بعد اسیدیته ی آن را حساب می کنند.
اگر بین اسیدیته ی اولیه و اسیدیته ی ثانویه اختلاف عددی باشد (ثانویه کمتر باشد) نشانگر وجود جوش شیرین در شیر می باشد(NaHco3)
اگر اسیدیته ثانویه بیشتر از اولیه گردد، نشانگر وجود ترکیبات هیپوکلریت(شوینده ها) می باشد. دلیل افزودن شوینده ها به شیر خام برای کاستن بار میکروبی شیر است.
جهت کاستن بار میکروبی شیر فقط می توان از H2O2 یعنی 200ppm استفاده کرد. چون در این موقع آنزیم کاتالاز پراکسیداز میتواند H2O2 را بشکند.
1-3 دانسیته
دامنیته مناسب برای شیر 29 تا 30 می باشد.
روش کار بدین قراراست که درون یک استوانه ی مدرج مقداری شیر ریخته می گردد و سپس لاکتودانسی متر در درون شیر قرار میگیرد. نکته ی مهم در این آزمایش این است که این آزمایش در دمای 20 درجه ی سانتی گراد صورت میگیرد.
اگر دماسنج دمای کمتر از 20 درجه ی سانتی گراد را نشان دهد، در این صورت این اختلاف دما از مبنا را درعدد ثابت 2/0 ضرب میکنیم و سپس عدد حاصله را از دمایی که دماسنج نشان میدهد کم میکنیم.[ 10 ]
* اگر دماسنج دمای 15 درجه ی سانتی گراد را نشان دهد.
20c – 15c = 5×0/2 =1
28 – 1=27 دامنیته (فرض میکنیم عدد 28 از روی لاکتودانسی متر خوانده شده است.)
* اگر دماسنج دمای 30 درجه ی سانتی گراد را نشان دهد.
30 – 20 =10×0/2 =2
28 – 1=27 دامنیته (فرض میکنیم عدد 28 از روی لاکتودانسی متر خوانده شده است.)
اگر شیر غلیظ بود، لاکتودانسی متر در داخل استوانه کمتر فرو می رود و عدد کوچکتری را نشان میدهد.
* چون دامنیته آب از دامنیته شیر کمتر است پس اگر آب شیر زیاد باشد، دامنیته ی شیر کمتر میگردد.
1 Lit H2o = 1028 – 1034 milk
1-4 آزمایش آنتی بیوتیک
با سرنگ مخصوص مقداری شیر خام دریافتی را بر درون انگشتانه محتوی ماده ی تستی ریخته و خوب هم زده میگردد. سپس 2 دقیقه در دمای 43 درجه ی سانتی گراد نگه میداریم( درانکیباتور) و بعد نوار مخصوص تست را در درون انگشتانه محتوی شیر قرار داده و 5 دقیقه در انکیباتور 43 درجه ی سانتی گراد قرار می دهیم و اگر 3 خط قرمز به صورت عرضی در روی نوار ظاهر باید گردد.
در این صورت شیر دریافتی آنتی بیوتیک ندارد. در غیر اینصورت اگر 1 یا 2 خط وجود داشته باشد، شیر آزموده شده دارای آنتی بیوتیک می باشد.
1- 5 اندازه گیری pro شیر (فرمول)
روش کار بدین صورت است که 10 سی سی شیر را در یک بشر ریخته و بر روی آن چند قطره معرف فنول فتالئین میریزیم، و سپس با سود 1/0 نرمال تا رنگ پوست پیازی خنثی میکنیم (عدد یادداشت نمیشود) سپس 2 سی سی فرمالدهید به آن افزوده و خوب همزده میگردد و مدتی به این حالت نگهداری میشود، و سپس به روی آن چند قطره فنول فتالئین ریخته و با سود 1/0 نرمال تا رنگ پوست پیازی تیتر میکنیم (عدد مربوطه را یادداشت میکنیم.) [ 11 ]
همین آزمایش را با 10 سی سی آب مقطر تکرار میکنیم (به عنوان شاهد).
95/1×(حجم سود مصرفی در تست شاهد - حجم سود مصرفی در تست شیر)= درصد پروتئین
1 -6 اندازه گیری چربی شیر خام با روش ژربر
یک روش حجمی برای اندازه گیری شیر است.
در این آزمایش از دستگاهی به نام بوتری متر که دارای 3 قسمت است استفاده میگردد.
1- مخزن استوانه ای
2 - مدرج
3 – سوپاپ ( آمپول انتهایی)
الف) 10 سی سی اسید سولفوریک با دانسیته 82/1
اسید سولفوریک در بازار با دانسیته ی 84/1 موجود می باشد.
ب)11mL شیربه آرامی اضافه میشود. در این مرحله باید نوک پی پت حاوی شیر را باید به دیواره بوتری متر گذاشته تا باعث سوختگی شیر نگردد.
ج) 1mL الکل آمیلیک اضافه میکنیم.(ایزوآمیلو الکل)
نقش H2So4 در این آزمایش هضم کامل مواد جامد غیر چربی (SNF) میباشد و هم چنین غشای گلبول های چربی را پاره کرده و اجازه میدهد که چربی از داخل غشاء خارج شود.
وظایف الکل استلیک در این آزمایش، تشدید هضم و تسریع عمل اسید سولفوریک است و همچنین مانع زغالی شدن نمونه میگردد و نیز کمک به جدا شدن چربی از فاز آبی میکند.
د) سپس سوپاپ را درمحل مربوطه قرار داده و به آرامی مخلوط میکنیم.
ه) بوتری متر را در سانتریفیوژ قرار داده و با دور 1200 تا 1000 دور در دقیقه. (5 دقیقه)
ز) در صورت لزوم از حمام بن ماری برای مایع شدن چربی و راحت تر جدا شدن آن استفاده میگردد. دمای حمام در حدود 65 الی 60 درجه سانتی گراد می باشد.
بعد از اتمام آزمایش از روی دستگاه بوتری متر، درصد چربی شیر خوانده می شود. البته از فشنگی پایین بوتری متر هم برای تنظیم و خواندن عدد مربوطه هم استفاده میشود. [12]
1-7 اندازه گیری ماده ی خشک بدون چربی SNF
برای انجام این آزمایش از دستگاه ساتریوز که یک نوع خشک کن ترازو دار می باشد استفاده میگردد.
در یک پلیت آلومینیومی کاملا خشک تمیز که کف آن مسطح می باشد روی ترازو قرار داده تا وزن آن ثابت مانده و وزن پلیت صفر گردد و سپس به مقدار یک میلی لیتر از ماده ی مورد نظر را روی پلیت ریخته و کاملا پخش میکنیم. در صورتی که ماده یمورد نظر جامد باشد، آن را توسط کارد به صورت ورقه های کاملا نازک بریده و روی پلیت قرار میدهیم (به مدت 15 دقیقه). در آخر درب دستگاه را بسته و منتظر می مانیم تا ماده خشک نمونه ی مورد نظر بر حسب درصد بر روی نمایشگر دستگاه نمایان شود . [13]
SNF = چربی – ماده ی خشک کل
بعد از اتمام آزمایشات سکوی تخلیه و تحویل شیر، نتایج آزمایش به مدیر تولید کارخانه گزارش داده شده و پس از تعیین تکلیف نسبت به تخلیه یا برگشت شیر،اقدامات لازمه صورت می پذیرد.